Kurkuma of geelwortel, je hebt er vast weleens iets over gehoord. Het schijnt een wondermiddel te zijn dat overal goed voor is.
Het helpt bij reuma. Het is goed voor de lever. Het kan je cholesterol verlagen. En het zou zelfs een antikankerwerking hebben. Maar wat is kurkuma precies? Hoe kan het voor alles goed zijn? En welke effecten heeft kurkuma op je gezondheid?
Wat is kurkuma?
Kurkuma, ook wel geelwortel genoemd, is de wortel van een plant. Zoals de naam al aangeeft heeft het een gele kleur. Kurkuma is lid van de gemberfamilie. Het wordt al duizenden jaren toegepast binnen de Ayurvedische en Chinese geneeskunde. De werkzame bestanddelen in kurkuma zijn de curcuminoïden. Kurkuma bevat drie verschillende curcuminoïden, namelijk: diferuloylmethaan, demethoxycurcumine en bisdemethoxycurcumine. Curcumin (diferuloylmethaan) is het meest onderzocht. De curcuminoïden hebben meer dan 1.000 positieve gezondheidseffecten.
De laatste decennia is de interesse in curcuminoïden enorm toegenomen en is hier veel onderzoek naar gedaan. De gezondheidsvoordelen van kurkuma worden vooral toegeschreven aan de sterke anti-oxidatieve en ontstekingsremmende eigenschappen. Het is breed toepasbaar en kan zowel preventief als curatief voor genezing – worden ingezet. Daarom behoort kurkuma tot
mijn 7 favoriete superfoods.
Kurkuma blijkt voor alles goed te zijn. Hoe kan dat?
Kurkuma heeft een ontstekingsremmende werking. En dit is de reden waarom het zo breed toepasbaar is. Bij veel klachten en ziekten speelt ontsteking namelijk een rol. Veel mensen zijn chronisch ontstoken, wat uiteindelijk tot klachten en welvaartsziekten leidt. Het onderliggende oorzakelijke mechanisme is een laaggradige ontsteking. In de praktijk zie je dat mensen dan vaak vage signalen hebben, waaronder een tekort aan energie.
In onderstaande afbeelding zie je een aantal klachten die samenhangen met een zogenoemde laaggradige ontsteking. Voorbeelden hiervan zijn MS, Crohn, Colitis Ulcerosa, diabetes type 1 en 2, Alzheimer, Parkinson, depressie, reumatoïde artritis, hooikoorts, astma, COPD, botontkalking, aderverkalking, hoge bloeddruk, beroerte en hartfalen.
Naast het ontstekingsremmende effect heeft kurkuma nog veel meer gezondheidsvoordelen.
Welke positieve gezondheidseffecten heeft kurkuma?
De werkzame stoffen in kurkuma – de curcuminoïden – hebben veel gezondheidsvoordelen. Daarom is het een goed idee om regelmatig kurkuma in de keuken te gebruiken. Verse of gedroogde kurkuma is prima om preventief in te zetten. Maar de concentratie curcumin in kurkuma is te laag om een therapeutisch effect mee te bereiken.
Daarom wordt voor curatieve voor genezing – doeleinden gebruik gemaakt van supplementen. Deze zijn gestandaardiseerd op werkzame stoffen. Dit betekent dat het supplement zo wordt gemaakt dat het altijd een bepaalde hoeveelheid van de werkzame stof(fen) bevat. Hierdoor bevat een gestandaardiseerd supplement meer van de werkzame curcuminoïden en heeft het een groter effect dan verse of gedroogde kurkuma.
Helaas is de opneembaarheid van kurkuma niet zo goed. Maar door het te combineren met zwarte peper*1 of olie kan je de opneembaarheid verhogen. Dit laatste omdat kurkuma vet oplosbaar is. Bovendien heeft kurkuma een synergetisch effect met de omega-3 vetzuren EPA en DHA*2+3, en EGCG uit groene thee.*4+5 Dat wil zeggen dat zij elkaars werking versterken het één-plus-één is drie effect. Door deze stoffen met elkaar te combineren worden de ontstekingsremmende en anti-oxidatieve effecten versterkt.
Van alle curcuminoïden is curcumin het meest onderzocht. Laten we eens kijken naar de gezondheidseffecten. *6
1. Kurkuma werkt als antioxidant
Kurkuma is een sterke antioxidant en beschermt daardoor tegen de schadelijke gevolgen van vrije radicalen.*7 Dit wordt ook wel oxidatieve schade of oxidatieve stress genoemd. Veroudering is hier een voorbeeld van. Door de antioxidatieve werking remt kurkuma dus het verouderingsproces. De antioxidatieve werking van kurkuma is vergelijkbaar met die van vitamine C en vitamine E.*8
2. Kurkuma werkt ontstekingsremmend
Kurkuma werkt als ontstekingsremmer. Bij een acute ontsteking blijkt orale inname van kurkuma net zo effectief te zijn als het ontstekingsremmende geneesmiddel cortison. In het geval van een chronische ontsteking blijkt kurkuma half zo effectief te zijn.*9 Verder is bij patiënten met artrose in de knie een extract van curcuma domestica even effectief gebleken als het medicijn ibuprofen.*10
Door de ontstekingsremmende werking heeft kurkuma een positief effect op ontstekingsziekten, zoals de ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa, maagzweren, alvleesklierontsteking, artritis, chronische oogontsteking en bepaalde soorten kanker.
3. Kurkuma beschermt de lever
Kurkuma beschermt de lever tegen een aantal giftige stoffen, zoals koolstoftetrachloride (CCl4)*12+13, galactosamine*14, acetaminofen (paracetamol)*15 en Aspergillus aflatoxin*16. Dit is vooral te danken aan de antioxidatieve en ontstekingsremmende werking.
Verder stimuleert kurkuma de uitscheiding van gal, cholesterol en bilirubine. Gal is nodig voor een goede vetvertering. Door het verbeteren van de vetvertering heeft kurkuma tegelijkertijd een positief effect op de opname van vet oplosbare vitamines A, D, E en K. Bovendien verbetert kurkuma de oplosbaarheid van gal, waardoor het mogelijk preventief en curatief ingezet kan worden tegen galstenen.*17
4. Kurkuma remt de groei van bacteriën, schimmels en parasieten
Kurkuma extract en de etherische olie van Curcuma longa remt de groei van verschillende ziekteverwekkers, zoals bacteriën, parasieten en schimmels.*18+19
5. Kurkuma beschermt tegen hart- en vaatziekten
Kurkuma heeft beschermende effecten op het cardiovasculaire systeem. Zo verlaagt het cholesterol en triglyceriden, vermindert het oxidatie van LDL-cholesterol, en remt het bloedplaatjesaggregatie samenklontering van bloedplaatjes. Dit laatste effect heeft een betere doorbloeding als gevolg. Het cholesterolverlagende effect komt waarschijnlijk door een verminderde opname in de darm en de verhoogde omzetting van cholesterol naar gal in de lever.*20+21+22
6. Kurkuma kan ingezet worden bij lepra, slangenbeten en zwangerschapsbraken
Verse sap of pasta van de kurkumawortel wordt vaak ingezet als lokale toepassing of als interne behandeling van lepra, slangenbeten en zwangerschapsbraken.*23
7. Kurkuma geneest maagzweren
Kurkuma is in staat om maagzweren te genezen. In een onderzoek namen de deelnemers vijf keer per dag 2 capsules van 300 mg kurkumapoeder Curcuma Longa Linn. Na vier weken was bij 48% van de deelnemers de maagzweer genezen en na 12 weken liep dit slagingspercentage zelfs op tot 76% van de deelnemers.*24
8. Kurkuma geneest inwendige oogontsteking
Kurkuma blijkt inwendige oogontstekingen uveitis te kunnen genezen. Dit blijkt uit een onderzoek waarbij 32 patiënten drie keer per dag 375 mg curcumin innamen. Na 12 weken was curcumin bij 86% van de patiënten effectief. Het was zelfs even effectief als de standaard behandeling met corticosteroïden een ontstekingsremmend geneesmiddel.*25
9. Kurkuma vermindert kiespijn
Door pijnlijke tanden te masseren met geroosterde, geraspte kurkuma kan pijn en zwelling worden verminderd.*26
10. Kurkuma vermindert tandvleesproblemen
Plaatselijke toepassing van een pasta gemaakt van 1 tl kurkuma met ½ tl zout en ½ tl mosterdolie vermindert tandvleesontsteking. Om dit effect te bereiken zou je tweemaal daags je tanden en tandvlees met deze pasta moeten masseren.*27
11. Kurkuma gaat tandplak tegen
Ook blijkt tandplak en tandvleesontsteking voorkomen te kunnen worden door het gebruik van kurkuma-mondwater. Dit mondwater werd gemaakt door 10 mg curcumin extract op te lossen in 100 ml gedistilleerd water en 0,005% pepermunt olie. Het mengsel, met een pH ingesteld op 4, bleek even effectief als het veelgebruikte chlorhexidine mondwater. Het effect is waarschijnlijk te danken aan de ontstekingsremmende werking van curcumin. De deelnemers gorgelden tweemaal daags na het tandenpoetsen met 10 ml van het kurkuma-mondwater in een 1:1 verhouding met water.*28
12. Kurkuma heeft een antikanker werking
Kurkuma stimuleert het effect van chemotherapie en versterkt de werking van bestraling.*29 Ook blijken kurkuma en kurkuma olie in dierproeven preventief te werken tegen kanker.*30
Daarnaast heeft kurkuma een antimutagene werking en helpt bij het voorkomen van nieuwe tumoren, die veroorzaakt kunnen worden door chemotherapie of bestraling. Het remt de uitzaaiing van huidkanker en kan mogelijk worden gebruikt om kankerverwekkende stoffen uit sigarettenrook en pruimtabak te deactiveren.
Verder blijkt zowel uit dieronderzoek als uit in vitro buiten het lichaam – onderzoek van menselijke cellen dat curcumin tumorvorming remt.*31+32+33 De antikankerwerking van kurkuma is te danken aan de directe en indirecte antioxidatieve werking. Zo verhogen zij het glutathionniveau. Glutathion is een belangrijke antioxidant die de lever helpt bij het ontgiften van kankerverwekkende stoffen.
Ook remt kurkuma de vorming van nitrosamine in het lichaam.*34+35 Deze stof komt voort uit de omzetting van nitraat en is waarschijnlijk een kankerverwekkende stof.
Wat moet ik onthouden over kurkuma?
Kurkuma bevat drie verschillende curcuminoïden, waarvan curcumin de meest onderzochte is. Het heeft veel positieve gezondheidseffecten. Dit is vooral te danken aan de ontstekingsremmende en anti-oxidatieve werking. Hoewel je verse of gedroogde kurkuma prima kunt inzetten ter preventie, is de concentratie curcumin te laag om hier therapeutische effecten mee te bereiken. Daarom wordt er voor curatieve doeleinden gebruik gemaakt van supplementen. Als je supplementen wilt gebruiken, laat je dan adviseren door een
orthomoleculair therapeut volgens de kPNI of een orthomoleculair kPNI-arts.
Meer leren over kurkuma?
Ik schreef nog een blog over hoe je kurkuma het beste kunt gebruiken.
En nu
Voorkomen is beter dan genezen. Strooi daarom regelmatig kurkumapoeder met zwarte peper door je roerbakgerechten, door je soep of over je omelet. Geniet ervan!
P.S. Gebruik jij al regelmatig kurkuma? Laat dan hieronder in een reactie weten hoe jij dit wondermiddel in de keuken gebruikt. Zo leren we van elkaar 🙂
Bronnen:
1. Shoba, G., Joy, D., Joseph, T., Majeed, M., Rajendran, R., & Srinivas, P. S. S. R. (1998). Influence of piperine on the pharmacokinetics of curcumin in animals and human volunteers. Planta medica, 64(04), 353-356.
2. Saw, C. L. L., Huang, Y., & Kong, A. N. (2010). Synergistic anti-inflammatory effects of low doses of curcumin in combination with polyunsaturated fatty acids: docosahexaenoic acid or eicosapentaenoic acid. Biochemical pharmacology, 79(3), 421-430.
3. Altenburg, J. D., Bieberich, A. A., Terry, C., Harvey, K. A., VanHorn, J. F., Xu, Z., … & Siddiqui, R. A. (2011). A synergistic antiproliferation effect of curcumin and docosahexaenoic acid in SK-BR-3 breast cancer cells: unique signaling not explained by the effects of either compound alone. BMC cancer, 11(1), 149.
4. Zhou, D. H., Wang, X., Yang, M., Shi, X., Huang, W., & Feng, Q. (2013). Combination of low concentration of (−)-epigallocatechin gallate (EGCG) and curcumin strongly suppresses the growth
of non-small cell lung cancer in vitro and in vivo through causing cell cycle arrest. International journal of molecular sciences, 14(6), 12023-12036.
5. Suganuma, M., Okabe, S., Kai, Y., Sueoka, N., Sueoka, E., & Fujiki, H. (1999). Synergistic effects of (−)-epigallocatechin gallate with (−)-epicatechin, sulindac, or tamoxifen on cancer-preventive activity in the human lung cancercell line PC-9. Cancer Research, 59(1), 44-47.
6. Nagpal, M., & Sood, S. (2013). Role of curcumin in systemic and oral health: An overview. Journal of Natural Science, Biology and Medicine, 4(1), 3.
7. Ramirez-Boscá, A., Soler, A., Carrión Gutierrez, M. A., Laborda Alvarez, J., & Quintanilla Almagro, E. (1995). Antioxidant curcuma extracts decrease the blood lipid peroxide levels of human subjects. Age, 18(4), 167-169.
8. Toda S, Miyase T, Arich H. Natural antioxidants. Antioxidative compounds isolated from rhizome of Curcuma longa L. Chem Pharmacol Bul 1985;33:1725‑28.
9. Mukhopadhyay, A., Basu, N., Ghatak, N., & Gujral, P. K. (1982). Anti-inflammatory and irritant activities of curcumin analogues in rats. Inflammation Research, 12(4), 508-515.
10. Kuptniratsaikul, V., Thanakhumtorn, S., Chinswangwatanakul, P., Wattanamongkonsil, L., & Thamlikitkul, V. (2009). Efficacy and safety of Curcuma domestica extracts in patients with knee osteoarthritis. The Journal of Alternative and Complementary Medicine, 15(8), 891-897.
11. Jurenka, J. S. (2009). Anti-inflammatory properties of curcumin, a major constituent of Curcuma longa: a review of preclinical and clinical research. Alternative medicine review, 14(2).
12. Deshpande, U. R., Gadre, S. G., Raste, A. S., Pillai, D., Bhide, S. V., & Samuel, A. M. (1998). Protective effect of turmeric (Curcuma longa L.) extract on carbon tetrachloride-induced liver damage in rats. Indian journal of experimental biology, 36(6), 573-577.
13. PARK, E. J., Jeon, C. H., Ko, G., KIM, J., & SOHN, D. H. (2000). Protective effect of curcumin in rat liver injury induced by carbon tetrachloride. Journal of Pharmacy and Pharmacology, 52(4), 437-440.
14. Kiso, Y., Suzuki, Y., Watanabe, N., Oshima, Y., & Hikino, H. (1983). Antihepatotoxic principles of Curcuma longa rhizomes. Planta medica, 49(11), 185-187.
15. Donatus, I. A., & Vermeulen, N. P. (1990). Cytotoxic and cytoprotective activities of curcumin: effects on paracetamol-induced cytotoxicity, lipid peroxidation and glutathione depletion in rat hepatocytes. Biochemical pharmacology, 39(12), 1869-1875.
16. Soni KB, Rajan A, Kuttan R. Reversal of aflatoxin induced liver damage by turmeric and curcumin. Cancer Lett 1992;66:115‑21.
17. Ramprasad, C., & Sirsi, M. (1957). Curcuma longa and bile secretion: quantitative changes in the bile constituents induced by sodium cucurminate.
18. Apisariyakul, A., Vanittanakom, N., & Buddhasukh, D. (1995). Antifungal activity of turmeric oil extracted from Curcuma longa (Zingiberaceae). Journal of ethnopharmacology, 49(3), 163-169.
19. Rasmussen, H. B., Christensen, S. B., Kvist, L. P., & Karazmi, A. (2000). A simple and efficient separation of the curcumins, the antiprotozoal constituents of Curcuma longa. Planta medica, 66(04), 396-398.
20. Ramprasad, C., & Sirsi, M. (1957). Curcuma longa and bile secretion: quantitative changes in the bile constituents induced by sodium cucurminate.
21. Srivastava, R., Puri, V., Srimal, R. C., & Dhawan, B. N. (1986). Effect of curcumin on platelet aggregation and vascular prostacyclin synthesis. Arzneimittel-Forschung, 36(4), 715-717.
22. Ramirez‑Tortosa MC, Mesa MD, Aguilera MC. Oral administration of a turmeric extract inhibits LDL oxidation and has hypocholesterolemic effects in rabbits wit
h experimental atherosclerosis. Atherosclerosis 1999;147:371‑8.
23. Snow JM. Curcuma longa L (Zingiberaceae). Protocol J Botan Med 1995;1:43‑6.
24. Prucksunand, C., Indrasukhsri, B., Leethochawalit, M., & Hungspreugs, K. (2001). Phase II clinical trial on effect of the long turmeric (Curcuma longa Linn) on healing of peptic ulcer.
25. Lal, B., Kapoor, A. K., Asthana, O. P., Agrawal, P. K., Prasad, R., Kumar, P., & Srimal, R. C. (1999). Efficacy of curcumin in the management of chronic anterior uveitis. Phytotherapy Research, 13(4), 318-322.
26. Cikrikci, S., Mozioglu, E., & Yilmaz, H. (2008). Biological activity of curcuminoids isolated from Curcuma longa. Records of Natural Products, 2(1), 19.
27. Cikrikci, S., Mozioglu, E., & Yilmaz, H. (2008). Biological activity of curcuminoids isolated from Curcuma longa. Records of Natural Products, 2(1), 19.
28. Waghmare PF, Chaudhary AU, Karhadkar VM, Jamkhande AS. Comparative evaluation of turmeric and chlorhexidine gluconate mouthwash in prevention of plaque formation and gingivitis: A clinical and microbiological study. J Contemp Dent Pract 2011;12:221‑2.
29. Wilken, R., Veena, M. S., Wang, M. B., & Srivatsan, E. S. (2011). Curcumin: A review of anti-cancer properties and therapeutic activity in head and neck squamous cell carcinoma. Molecular cancer, 10(1), 12.
30. Das, A. D., Balan, A., & Sreelatha, K. T. (2010). Comparative study of the efficacy of curcumin and turmeric oil as chemopreventive agents in oral submucous fibrosis: A clinical and histopathological evaluation. Journal of indian academy of oral medicine and radiology, 22(2), 88.
31. Kawamori, T., Lubet, R., Steele, V. E., Kelloff, G. J., Kaskey, R. B., Rao, C. V., & Reddy, B. S. (1999). Chemopreventive effect of curcumin, a naturally occurring anti-inflammatory agent, during the promotion/progression stages of colon cancer. Cancer research, 59(3), 597-601.
32. Thaloor, D., Singh, A. K., Sidhu, G. S., Prasad, P. V., Kleinman, H. K., & Maheshwari, R. K. (1998). Inhibition of angiogenic differentiation of human umbilical vein endothelial cells by curcumin. Cell Growth and Differentiation-Publication American Association for Cancer Research, 9(4), 305-312.
33. Limtrakul, P., Lipigorngoson, S., Namwong, O., Apisariyakul, A., & Dunn, F. W. (1997). Inhibitory effect of dietary curcumin on skin carcinogenesis in mice. Cancer letters, 116(2), 197-203.
34. Dorai, T., Cao, Y. C., Dorai, B., Buttyan, R., & Katz, A. E. (2001). Therapeutic potential of curcumin in human prostate cancer. III. Curcumin inhibits proliferation, induces apoptosis, and inhibits angiogenesis of LNCaP prostate cancer cells in vivo. The prostate, 47(4), 293-303.
35. Hanif, R., Qiao, L., Shiff, S. J., & Rigas, B. (1997). Curcumin, a natural plant phenolic food additive, inhibits cell proliferation and induces cell cycle changes in colon adenocarcinoma cell lines by a prostaglandin-independent pathway. Journal of Laboratory and Clinical Medicine, 130(6), 576-584.
Anonymous
op 20 Jun 2017Anonymous
op 21 Jun 2017Anonymous
op 21 Jun 2017Anonymous
op 21 Jun 2017Anonymous
op 21 Jun 2017Anonymous
op 21 Jun 2017Anonymous
op 21 Jun 2017Anonymous
op 21 Jun 2017Anonymous
op 21 Jun 2017