Richard deLeth

08 september 2017

in uncategorised

4 Tips om je cholesterol te verlagen

Veel mensen willen of moeten volgens de arts hun cholesterol verlagen. Zij hebben verhoogde cholesterol waarden en slikken cholesterolverlagende medicatie. Maar is een hoog cholesterolgehalte altijd ongezond? Of zijn er ook situaties waarbij een hoog cholesterol juist een beschermend effect heeft? Het zijn essentiële vragen die invloed hebben op de keuze om wel of niet te behandelen. Want is het verstandig om een hoog cholesterolgehalte altijd te verlagen? Of kan het verlagen van je cholesterolgehalte je juist verder van huis en van een goede gezondheid – brengen?

Wat is cholesterol?

Cholesterol is een vetachtige stof. Om cholesterol te kunnen vervoeren wordt het aan eiwitten gebonden. Deze verbindingen heten lipoproteïnen. Er zijn verschillende soorten lipoproteïnen, namelijk HDL Hoge Dichtheid Lipoproteïne – en LDL Lage Dichtheid Lipoproteïne.

In de literatuur wordt er onderscheid gemaakt tussen goed cholesterol en slecht cholesterol. Het LDL-cholesterol zou slecht zijn, terwijl het HDL-cholesterol goed zou zijn. Deze benamingen zijn onjuist, want:

Er bestaat geen slecht cholesterol. LDL en HDL zijn beide belangrijk.

Cholesterol kun je via de voeding binnenkrijgen, maar je lichaam kan het ook zelf aanmaken. Je lichaam reguleert de hoeveelheid cholesterol die in je bloed aanwezig is nauwkeurig. Bij een tekort aan cholesterol zal je lichaamseigen cholesterolproductie worden verhoogd. En bij een teveel aan cholesterol zal je lichaamseigen productie juist afnemen.

Dit is de reden waarom je cholesterolgehalte nauwelijks kan worden verhoogd door cholesterolrijke voeding, zoals eieren. Uit onderzoek blijkt dat het eten van 3 eieren per dag geen effect had op het LDL-cholesterol. Daarentegen werd het gunstige HDL-cholesterol iets verhoogd.*1 Je kunt dus met een gerust hart dagelijks een of meerdere eieren eten (eet natuurlijk wel de juiste biologische eieren, in plaats van eieren van kippen die alleen granen en maïs in kippenflats eten).

Wat is de functie van cholesterol?

Cholesterol staat in een kwaad daglicht en dat is onterecht, want het heeft veel belangrijke functies binnen ons lichaam. Zo is cholesterol de bouwstof voor celmembranen, hormonen, vitamine D en galzuren. Maar cholesterol blijkt ook een belangrijk antibioticum*2 te zijn. Het beschermt tegen infecties.*3

Cholesterol speelt een belangrijke rol in het herstellen van beschadigingen. Zodra er een beschadiging aan de vaatwand plaatsvindt door onder andere roken, homocysteïne, hoge bloeddruk of een vitamine C-tekort -, zal er een ontstekingsproces volgen. Een ontsteking is namelijk het begin van het herstel. Als gevolg op de ontsteking gaat je lichaam meer cholesterol aanmaken. Dit cholesterol wordt vervolgens afgezet in de beschadigde vaatwand.

Veel mensen hebben laaggradige ontsteking. Het immuunsysteem is dan chronisch actief, en het lichaam is in een constante staat van lichte ontsteking. Deze ontsteking is zo licht dat de ontstekingswaarde (CRP) minimaal verhoogd is waardoor het als normaal wordt beschouwd.

Doordat het lichaam chronisch ontstoken is, wordt er continu cholesterol tegen de vaatwanden afgezet. Het gevolg is dat het cholesterol zich ophoopt en dat de bloedvaten op de lange termijn vernauwd raken. Dit proces wordt aderverkalking of atherosclerose genoemd. Als dit proces in een kransslagader van het hart gebeurt, kan er een hartinfarct ontstaan.

Niet cholesterol, maar laaggradige ontsteking is de werkelijke oorzaak van hart- en vaatziekten. Een verhoogd cholesterol is slechts een gevolg.

Maar wanneer is cholesterol dan ongezond?

Laaggradige ontsteking

Bij laaggradige ontsteking wordt er continu cholesterol afgezet tegen de vaatwand. Het blijft zich ophopen en het vernauwt de bloedvaten. Bij laaggradige ontsteking worden cholesteroldeeltjes kleiner (small-dense) en zijn ze meer vatbaar voor oxidatie. Hierdoor blijven ze makkelijker aan de vaatwand plakken.

Hoog cholesterol is dus ongezond als er tegelijkertijd sprake is van laaggradige ontsteking.

Maar het is de vraag of een hoog cholesterol ook ongezond is als er geen laaggradige ontsteking aanwezig is. Volgens Remko Kruipers*4 wetenschapper en cardioloog in opleiding – lijkt het erop dat alleen een verhoogd cholesterol geen voorspellende factor is voor hart- en vaatziekten.

Om te beoordelen of een hoog cholesterolgehalte ongezond is, zal je dus eerst moeten weten of er sprake is van laaggradige ontsteking. Dit wordt door verschillende factoren veroorzaakt:

Buikvet ofwel visceraal vet vet tussen de organen
Roken
Chronische stress
Te weinig, maar ook te veel beweging
Langdurig stilzitten
Slaapgebrek
Gifstoffen
Te vaak eten meer dan drie keer per dag
Ongezonde voeding onder andere teveel calorieën, geraffineerde koolhydraten, transvetten en omega-6 vetzuren

Het meten van laaggradige ontsteking kan via een bloedtest. Er wordt dan meestal gekeken naar high sensitive-CRP (hs-CRP).

Geoxideerd cholesterol

LDL-cholesterol heeft de eigenschap om snel te oxideren. Dit gebeurt in het geval van laaggradige ontsteking. Normaalgesproken heeft het goede HDL-cholesterol een antioxidant-werking en beschermt het LDL-cholesterol tegen oxidatie. Maar tijdens laaggradige ontsteking verliest HDL-cholesterol zijn antioxidant-werking en wordt het zelf pro-oxidant (oxidatie bevorderend) en pro-inflammatoir (ontstekingsbevorderend).*5

Verder wordt oxidatie van LDL-cholesterol tegengehouden door vetoplosbare antioxidanten, zoals vitamine E. Maar dan moet je wel voldoende vitamine E binnenkrijgen. En dit is waar het bij veel mensen mis gaat. Door een tekort aan vitamine E krijgt het LDL-cholesterol de kans om schade aan te richten door middel van oxidatie. Anders gezegd, een tekort aan vitamine E leidt tot oxidatie van het LDL-cholesterol en daarmee tot schade aan de bloedvaten.

Hoog cholesterol is dus ongezond zodra het oxideert als gevolg van laaggradige ontsteking of een tekort aan vetoplosbare antioxidanten, zoals vitamine E.

Small-dense LDL

Alleen de hoeveelheid LDL-cholesterol zegt niet zoveel. Het is veel interessanter om te kijken naar de grootte van de cholesterol-moleculen. Kleine LDL-moleculen functioneren namelijk anders dan grote LDL-moleculen. Daarom zou je niet naar de hoeveelheid LDL-cholesterol of naar de cholesterolratio verhouding tussen LDL- en HDL-cholesterol moeten kijken, maar juist naar de grootte van de LDL-moleculen. Dit kan worden gemeten door middel van de triglyceriden/HDL-ratio. Een waarde boven 1,66 mol/L vergroot de kans op de aanwezigheid van kleine LDL-moleculen (small-dense LDL).*6

Volgens de nieuwste wetenschappelijke inzichten is triglyceriden/HDL-ratio een betere voorspeller van hart- en vaatziekten dan de cholesterolratio – de LDL/HDL-verhouding.
Het blijkt dat veel mensen die een normale cholesterolratio hebben toch hart- en vaatziekten ontwikkelen. Dit kan worden voorspeld door te kijken naar de grootte van de LDL-moleculen. Uit onderzoek onder 11.419 personen bleek dat mensen met kleine LDL-moleculen een grotere kans hebben op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten in vergelijking met mensen met grote LDL-moleculen.*7

Helaas kijkt de meerderheid nog steeds naar deze achterhaalde cholesterolratio, en behandelingen worden hierop afgestemd. Dit is een gemiste kans, want zo wordt een vroegtijdige diagnose en preventieve behandeling gemist. Het gevolg is dat veel mensen uiteindelijk toch hart- en vaatziekten ontwikkelen ondanks het lage risicoprofiel, gebaseerd op de cholesterolratio – en de behandeling hiervan te laat wordt ingezet. Het is dweilen met de kraan open, terwijl we de mogelijkheid hebben om de kraan op tijd dicht te draaien.

Hoog cholesterol is dus ongezond als je veel kleine LDL-moleculen hebt als gevolg van laaggradige ontsteking. Ofwel, als je triglyceriden/HDL-ratio boven de 1,66 mol/L is.

Hoog cholesterol behandelen?

Uit bovenstaande blijkt dat niet cholesterol, maar laaggradige ontsteking het risico op hart- en vaatzieken vergroot. Een verhoogd cholesterolgehalte is slechts het gevolg. Hoog cholesterol is alleen een risicofactor voor hart- en vaatziekten als er tegelijkertijd sprake is van laaggradige ontsteking. Daarom is het niet altijd noodzakelijk om je cholesterol te verlagen.

Voor gezonde mensen is het zelfs zo dat een laag cholesterolgehalte eerder een risicofactor is dan een beschermende factor. Zo zouden gezonde mensen met een laag cholesterolgehalte vatbaarder zijn voor vroegtijdig overlijden door infectieziektes.*8

Om te kunnen beoordelen of je een hoog cholesterolgehalte moet behandelen, zou je eerst moeten uitzoeken of er sprake is van laaggradige ontsteking. Dit kan je via een bloedtest laten meten door middel van hs-CRP. Door de laaggradige ontsteking op te lossen zal je cholesterolhuishouding vanzelf verbeteren en zal het risico op hart- en vaatziekten afnemen.

Cholesterol waarden verlagen met medicatie verlaagt toch het risico op hart- en vaatziekten?

Dat klopt. De cholesterolverlagende statines verminderen de kans op hart- en vaatziekten. Maar dit komt vooral doordat ze laaggradige ontsteking remmen, en dus niet door het verlagen van het cholesterolgehalte.

4 tips om je cholesterol te verbeteren

Om je cholesterolhuishouding te verbeteren zou je de volgende zaken aan moeten pakken:

1. Ga zo snel mogelijk de oxidatie van cholesterol tegen.

Zorg voor voldoende inname van voedingsmiddelen die rijk zijn aan vitamine E. Hierbij kun je denken aan extra vierge olijfolie, noten, zaden en avocado.

2. Verbeter je triglyceriden/HDL-ratio.

Verminder het aantal vrije triglyceriden door:*9+10

Inname van 2-4 gram van de omega-3 vetzuren EPA en DHA uit voeding en supplementen
Matig-intensieve beweging
5-10% van je gewicht te verliezen
Transvetten uit snacks te vermijden
Koolhydraatinname te beperken (dus OERsterk eten)
Alcohol te vermijden

3. Vermijd beschadiging van je bloedvaten door een tekort aan vitamine C en een hoog homocysteïne-gehalte.

Een hoog homocysteïne-gehalte is het gevolg van een tekort aan vitamine B6, foliumzuur (B11) envitamine B12. Eet daarom voldoende (blad)groenten voor vitamine C en foliumzuur. Noten, zaden, kip en vis voor vitamine B6. En dierlijke eiwitten, zoals eieren, vis, schaal- en schelpdieren engevogelte voor vitamine B12.

4. Los laaggradige ontsteking op.

Zoek uit waardoor laaggradige ontsteking bij jou wordt veroorzaakt en vermijd deze risicofactor(en). Factoren die laaggradige ontsteking veroorzaken zijn onder andere:

Buikvet ofwel visceraal vet vet tussen de organen
Roken
Chronische stress
Te weinig, maar ook te veel beweging
Langdurig stilzitten
Slaapgebrek
Gifstoffen
Te vaak eten
Ongezonde voeding o.a. teveel calorieën, geraffineerde koolhydraten, transvetten en omega 6.

Soms is het wegnemen van de oorzaak(en) niet voldoende om laaggradige ontsteking op te lossen. Een orthomoleculair kPNI-therapeut of kPNI-arts kan je in dit geval verder helpen.

Wat moet ik onthouden?

Je cholesterolgehalte wordt nauwelijks beïnvloed door cholesterol in je voeding. Een verhoogd cholesterolgehalte is alleen een risicofactor voor hart- en vaatziekten als er tegelijkertijd ook sprake is van laaggradige ontsteking. Bij gezonde mensen is een laag cholesterolgehalte eerder een risicofactor voor vroegtijdig overlijden dan een beschermende factor. Daarom is het niet altijd verstandig om een hoog cholesterolgehalte te behandelen. Onderzoek eerst of er sprake is van laaggradige ontsteking. Zo ja, los dan de laaggradige ontsteking op. Je cholesterolhuishouding zal dan tegelijkertijd verbeteren en je kans op hart- en vaatziekten zal afnemen.

En nu?

Heb je een hoog cholesterolgehalte MET laaggradige ontsteking? Volg dan bovenstaande tips. Lees ook mijn andere blogs over cholesterol:

Bronnen ter verdieping

1. Mutungi, G., Ratliff, J., Puglisi, M., Torres-Gonzalez, M., Vaishnav, U., Leite, J. O., … & Fernandez, M. L. (2008). Dietary cholesterol from eggs increases plasma HDL cholesterol in overweight men consuming a carbohydrate-restricted diet. The Journal of nutrition, 138(2), 272-276.

2. Hartenbach, Prof. Dr. W. De cholesterol leugen (derde druk). Ankh-Hermes bv Deventer, 2008.

3. Ravnskov, U. (2003). High cholesterol may protect against infections and atherosclerosis. Qjm, 96(12), 927-934.

4. Remko Kuipers: http://www.bedrock.nl/2016/06/03/wat-doe-je-aan-een-te-hoog-cholesterol/

5. Khovidhunkit, W., Kim, M. S., Memon, R. A., Shigenaga, J. K., Moser, A. H., Feingold, K. R., & 6. Grunfeld, C. (2004). Effects of infection and inflammation on lipid and lipoprotein metabolism: mechanisms and consequences to the host. The Journal of Lipid Research, 45(7), 1169-1196.

6. Hanak, V., Munoz, J., Teague, J., Stanley, A., & Bittner, V. (2004). Accuracy of the triglyceride to high-density lipoprotein cholesterol ratio fo
r prediction of the low-density lipoprotein phenotype B. The American journal of cardiology, 94(2), 219-222.

7. Hoogeveen, R. C., Gaubatz, J. W., Sun, W., Dodge, R. C., Crosby, J. R., Jiang, J., … & Ballantyne, C. M. (2014). Small dense low-density lipoprotein-cholesterol concentrations predict risk for coronary heart disease. Arteriosclerosis, thrombosis, and vascular biology, ATVBAHA-114.

8. Ravnskov, U. (2000). The cholesterol myths: exposing the fallacy that saturated fat and cholesterol cause heart disease. Winona Lake: New Trends Publishing.

9. Miller, M., Stone, N. J., Ballantyne, C., Bittner, V., Criqui, M. H., Ginsberg, H. N., … & Lennie, T. A. (2011). Triglycerides and cardiovascular disease. Circulation, 123(20), 2292-2333.

10. Santos, F. L., Esteves, S. S., da Costa Pereira, A., Yancy Jr, W. S., & Nunes, J. P. L. (2012). Systematic review and meta?analysis of clinical trials of the effects of low carbohydrate diets on cardiovascular risk factors. Obesity reviews, 13(11), 1048-1066.

11. Natura Foundation: cursus bloedwaardetesten & webinar dos en donts van cholesterol.